Tauryna dla kota – niezbędny składnik kociej diety

Koty to bezwzględni mięsożercy, dlatego wybierając dla nich karmę, skupiamy swoją uwagę głównie na zawartości składników mięsnych. W końcu pokarm prawdziwego drapieżnika powinien składać się przede wszystkim z mięsa. Wiele świadomych opiekunów oprócz samego składu, zwraca uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny składnik, który musi być dostarczany kotu wraz z pożywieniem – TAURYNĘ.

Tauryna – niezbędna dla zdrowia kota

Aminokwasy egzogenne

Białka są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania kocich organizmów. Uczestniczą w transporcie substancji odżywczych, są elementem budulcowym wielu komórek i tkanek, uczestniczą w procesach trawiennych jako enzymy, a także biorą udział w odpowiedzi odpornościowej organizmu. U kotów pełnią one jeszcze jedną bardzo ważną funkcję, są źródłem energii w postaci aminokwasów glukogennych. Białka składają się z tlenu, azotu, organicznych związków węgla, a także z różnego rodzaju aminokwasów, w tym z aminokwasów endogennych i egzogennych. Aminokwasy endogenne to takie, które zwierzę jest w stanie samo syntetyzować, a aminokwasy egzogenne to takie, których nie jest w stanie samo wytworzyć i muszą być one dostarczane wraz z pożywieniem. W przypadku zwierząt mięsożernych, jakimi są koty, niezwykle istotne jest źródło białka w ich diecie. Białka roślinne zawierają zazwyczaj niedostateczną ilość aminokwasów egzogennych lub nie posiadają całego kompletu tych aminokwasów, będąc tym samym białkami niedoborowymi. Białkami kompletnymi są białka zwierzęce, które zawierają w swoim składzie niezbędne dla kota aminokwasy egzogenne w odpowiednich ilościach. Wyjątek stanowią białka mleka krowiego, w których wskazuje się znacznie niższą zawartość tauryny, niż w mleku kotki. Ten aspekt jest niezwykle ważny zwłaszcza w przypadku kociąt, które często dokarmiane są przez nieświadomych właścicieli krowim mlekiem. Dlatego wbrew przyjętym stereotypom, że kot powinien pić mleko, dodatek mleka krowiego do kociego menu może powodować niedobory składników odżywczych, a także problemy żołądkowo-jelitowe.

U większości kręgowców opisuje się te same aminokwasy egzogenne. Wyjątek stanowią koty, u których wyróżnia się 11 aminokwasów niezbędnych w diecie, do których zalicza się także taurynę.

Tab. 1 Aminokwasy egzogenne u psów i kotów

Tauryna u kotów

Tauryna to aminokwas siarkowy, spełniający wiele kluczowych funkcji w organizmach kotów. W przeciwieństwie co cystyny i metioniny występuje on w organizmie w stanie wolnym. U większości ssaków dochodzi do endogennej syntezy tauryny z cystyny i metioniny. Jednak u kota proces ten pokrywa zaledwie do kilkunastu procent zapotrzebowania kota na taurynę, dlatego niezbędne jest jej dostarczanie wraz z pożywieniem. Koty wykorzystują taurynę do sprzęgania kwasów żółciowych. Produkty roślinne praktycznie w ogóle nie zawierają tauryny. Aby dostarczyć pokarm naturalnie bogaty w ten aminokwas, dieta kota powinna bazować na wysokiej jakości składnikach mięsnych. U kotów oprócz niedostatecznej syntezy tauryny dochodzi jeszcze do znacznych strat tego aminokwasu wraz z moczem, kałem oraz rozkładu przez bakterie jelitowe.

Niedobór tauryny u kota - objawy

Objawy niedoboru tauryny u kota nie pojawiają się z dnia na dzień. Zazwyczaj potrzeba wielu tygodni niedoborowej diety do momentu pojawienia się niepokojących objawów. Tauryna jest niezwykle istotnym składnikiem diety już od najwcześniejszych etapach życia kociąt. Stąd mleko kotek zawiera wysoką jej zawartość. U kociąt niedobór tauryny wpływa negatywnie na proces wzrostu oraz na rozwój układu nerwowego. Przy braku odpowiedniej podaży tauryny w diecie kociąt dochodzi do zmian zwyrodnieniowych gałki ocznej oraz zaburzeń neurologicznych. U kotów dorosłych niedobór tauryny może powodować:

- stłuszczanie wątroby,

- zaburzenia rozrodu – mniejsza liczba kociąt w miocie i większa śmiertelność kociąt,

- kardiomiopatię u kociąt, jak i kardiomiopatię rozstrzeniową kotów starszych, 

- retinopatię i zaburzenia widzenia

- zaburzenia słuchu.

Co ciekawe u kocurów rzadziej dochodzi do niedoboru tego aminokwasu. Wskazuje na to wyższe stężenie tauryny w ich krwi, co może być spowodowane ich większą zdolnością do endogennej syntezy tauryny.

Tauryna a rodzaj karmy

Zarówno skład karmy, jakość użytych składników, proces technologiczny oraz obróbka termiczna wpływa na zawartość tauryny w produkcie lub jego wykorzystanie przez organizm kota. Jakość składników mięsnych stosowanych w produkcji karm ma znacznie w kwestii przyswajalności tauryny przez koty. W jednym z badań wykazano, że chociaż odpady drobiowe charakteryzowały się dostateczną zawartością tauryny, to była ona niedostępna dla kotów. Dlatego warto uważnie czytać skład karmy, którą kupujemy dla naszego kota i wybierać te, w których producent szczegółowo wypisuje składniki, z których została stworzona karma, dzięki czemu bez problemu będziemy mogli wybrać tą obfitującą w mięso mięśniowe. W przypadku kotów niezwykle istotne jest to, żeby karma, którą wybieramy dla kota była bogata w białko. Jednak ważne, aby było to białko pełnowartościowe. Wykazano, że u kotów żywionych dietą wysokobiałkową, jednak głównie na bazie białka sojowego, zwiększa się wydzielanie tauryny wraz z kałem i obniża stężenie tego aminokwasu we krwi i moczu. Wpływ na zawartość i wykorzystanie tauryny ma również proces produkcyjny. Kluczowym czynnikiem w kwestii wykorzystania tauryny jest obróbka termiczna. Zarówno karmy mokre, jak i suche poddawane są obróbce cieplnej, co gwarantuje ich bezpieczeństwo mikrobiologiczne. Jednak patrząc na wytyczne żywieniowe dotyczące tauryny, można zauważyć, że minimalne zawartości tego aminokwasu dla karm suchych są znacznie mniejsze niż dla karm wilgotnych. Z czego to wynika? Sterylizacja karm mokrych zachodzi w wysokiej temperaturze co wpływa na szybkość rozkładania tauryny przez bakterie pokarmowe, a tym samym przyczynia się do większych strat tauryny wraz z kałem. W przypadku karm suchych również dochodzi do obróbki cieplnej, ale w ich przypadku wpływ na wykorzystanie tauryny ma włókno pokarmowe. Niektóre frakcje włókna pokarmowego łączą się z kwasami żółciowymi i tauryną, powodując obniżenie jej stężenia we krwi i zwiększone wydzielanie wraz z kałem. Jaki z tego wniosek? W trakcie procesu produkcji nieuniknione są straty tauryny, która jest aminokwasem i reaguje na obróbkę cieplną.

Na co w tej sytuacji zwrócić uwagę w trakcie wyboru karmy dla kota?

1. Szczegółowy skład karmy – wypisanie każdego składnika karmy pozwoli opiekunowi na wybranie produktu wysokiej jakości, stworzonych z mięsa, podrobów, a nie niskiej jakości produktów pochodzenia zwierzęcego.
2. Oznaczenie zawartości tauryny w karmie – wybierając karmę dla ukochanego mruczka warto przeczytać dokładnie jej etykietę. Nie każdy producent oznacza zawartość tauryny w produkcie, a po tej informacji również możemy ocenić produkt. Określenie przez producenta zawartości tauryny powoduje, że każdy opiekun może sprawdzić czy karma zawiera jej wystarczającą zawartość.

Tauryna nie zawsze musi być dodatkiem do karmy! Użycie wysokiej jakości składników mięsnych może sprawić, że jej zawartość w karmie będzie wystarczająca.
Ważne jest, aby przeliczyć odpowiednio wartości! W normach żywieniowych FEDIAF (normy europejskie) wskazana jest minimalna zawartość tauryny na 100 g suchej masy karmy lub na EM karmy. A na etykiecie wartość tauryny zazwyczaj podana w świeżej masie produktu (z wodą), dlatego należy uważnie czytać oznaczenia karmy, aby nie popełnić błędu w trakcie obliczeń.

Tab. 2 Zalecane zawartości tauryny w karmach dla kotów (g/100g SM) w zależności od zapotrzebowania kota (FEDIAF, 2019).

W normach FEDIAF minimalna zawartość tauryny podana jest w g na 100g suchej masy karmy. Często jednak producenci podają zawartość tauryny w mg na kg produktu w świeżej masie, jak wyglądają zatem minima w takich jednostkach:

 Tab. 3 Zalecane minimalne zawartości tauryny w karmach dla kotów (mg/kg) (na podstawie norm FEDIAF).

Jeśli producent nie podaje informacji o zawartości tauryny na etykiecie (nie jest to obowiązkowe), co może być spowodowane np. brakiem miejsca na etykiecie, warto odwiedzić jego stronę internetową. Często dodatkowe informacje umieszczane są w opisach produktów. Istnieje również opcja skontaktowania się z producentem np. mailowo i pozyskania informacji o zawartości specyficznych składników odżywczych. Może to zasugerować producentowi, że takie informacje są pożądane przez jego potencjalnych klientów i skłonić go do umieszczenia tej informacji jako ogólnodostępnej na stronie lub na produkcie.

3. Karma pełnoporcjowa czy uzupełniająca – to niezwykle istotne zwłaszcza w przypadku karm wilgotnych, które często są produktami uzupełniającymi. Zazwyczaj karmy uzupełniające charakteryzują się wysoką zawartością jednych składników, a niewystarczającą zawartością innych. Takie karmy należy stosować jako dodatek lub w połączeniu z innymi karmami uzupełniającymi.

CIEKAWOSTKA!
Aby sprawdzić poziom tauryny u naszego kota, wystarczy wykonać mu badania krwi. Warto jednak pamiętać, że objawy i zmniejszone stężenie tauryny we krwi kota może pojawiać się po kilku tygodniach diety niedoborowej. Dlatego warto wykonywać badania regularnie, a w przypadku kotów adoptowanych o nieznanej historii, wykonać takie badania po adopcji. 

Bibliografia

1. Backus R.C., Rogers Q.R., Rosenquist G.L., Calam J., Morris J.G.: Diets causing taurine depletion in cats substantially elevated postprandial plasma cholecystokinin concentration. Nutr. 1995, 125, 2650–2657
2. Dongowski G.: Eff ect of pH on the in vitro interactions between bile acids and pectin. Lebensm. Unters. Forsch. A. 1997, 205, 185–192
3. Hickman M.A., Bruss M.L., Morris J.G., Rogers Q.R.: Dietary protein source (soybean vs. casein and taurine status aff ect kinetics of the enterohepativc circulation of taurocholic acid in cats. Nutr. 1992, 122, 1019–1028
4. Kulasek, G., Lechowski, R., Sawosz, E., Jank, M.: Tauryna w dietoprofi laktyce oraz dietoterapii kotów i psów, Życie weterynaryjne, 2005, 80(2), 103-110.
5. Odle J., Roach M., Baker D.H.: Taurine utilization by cats. Nutr. 1993, 123, 1932–1933
6. Wytyczne żywieniowe dotyczące pełnoporcjowych i uzupełniających karm dla psów i kotów, FEDIAF, 2019

O Autorce:

Maria Milczarek - magister Hodowli i Ochrony Zwierząt Towarzyszących i Dzikich Wydziału Nauk o Zwierzętach SGGW w Warszawie. Specjalistka żywienia psów i kotów. Od 2019 również zoofizjoterapeutka psów i kotów. Współzałożycielka strony Complete Dog: Food&Mind. Autorka artykułów dotyczących żywienia zwierząt towarzyszących. Stale poszerzająca swoją wiedzę podczas warsztatów, seminariów oraz konferencji naukowych. Na co dzień opiekunka Loki, Tali i Iłki.